Саха тыла

Маннык тайах былыргыттан баар буолар үһү. Абааһы миинньэр эбэтэр тайҕа иччитин минньэр миҥэтэ эбит. Манныкка түбэстэхтэринэ өлөрбөттөр, ыппаттар. Сэттээх сэлээннээх эбит.

Былыр биир киһи тыалыы сылдьан итинник тайахха түбэһэн чокуур сааннан ытан өлөрбүтэ этин киһи сиэбэтэ ыархан сыттаах үһү. Ону ол кыыл диэн астыы сатаан баран дьонугар тийбит, тайаҕын быраҕан. Онто ол өлөрбүт тайаҕа кэнниттэн батыһан кэлэн хаана айаҕынан тохто тохто тиэргэҥҥэ байааттаҥныы турбутун били киһи кыыһыран сүгэннэн эттээн суулларбыт. Дьэ ыаллар эрэйдээхтэр куттанан бөҕө сүрэхтэрин дуома туһахха иҥнибит куобах курдук мөхсүбүт. Ону чугас олорор ичээмсик эмээхсини аҕалбыттар түүн. Ол кэлэн түүнү быһа мэнэрийэн баран сарсыарда тохтоон көмүлүөк оһоххо буһуу арыы кута кута "һуу, дьэ аана суох алдьархайы, иинэ суох иэдээни оҥорбуккун"- диэн аҕаларыгар эппит. «Аллараа дойду адьыр ыарыытын төрдүттэн кэлбит күлүгэ суох Сүөдьээх миинньэр миҥэтин өлөрбүккүн, онтуҥ атастаһыгар миҥэ кынарыгар ытык ыччаккын ылаары кэлбиттэр»- диэн баран ол эмээхсин били киһини мөҕөр үһү " сүгүн бултаан, туулаан, туһахтаан аһаабаккаҕын анараа дойду булдун бултаан кэлбиккин, туруоҥ дуо Эбэҥ уҥуор турар кэрэх тииккэ араҥастаа, хаарыан оҕоҕуттан, көрдөр хараҕыҥ дьүккэтиттэн маттаҕыҥ ити сордоох, ол эрэ буолуо суоҕа имниин эстэр, имири сүтэр суолгун оҥостубуккун, арахпат аллараа дойду адьарайдара булбуттар "- диэн баран кутталыттан аһаабакка да өтөҕүн быспыт үһү. Ону били киһи били тайаҕын сүлэн тириитин илдьэн били тииккэ араҥастаабыт. Этин, онтун мантын олорор Эбэтигэр киллэрэн ууга куппутугар сай ортото ол Эбэ балыга, мундута атан өлөн тахсыбыт. Били ыаллар ынахтара сылгылара сыһыы хонуу аайы өлөннөр, хара суор хаан хаппыт, харах уутун иһэн,«холуп илип»- хооһурҕаабыт. Били маһы оту тардар уоллара барахсан утуйа сытан уһуутуу түһэн баран «аҕаа, ийээ»- диэт өлөн хаалбыт. Бу айылаах иэдээни тулуйбакка ийэлэрэ барахсан ойуурга тахсан сурахтыын сүппүт. Булчут аҕа төбөтүнэн ыалдьан кэрэх тиит төбөтүгэр тахсан хаһыытыы туран сүнньүн булгу түһэн ол кэрэх анныгар үөн көйүүр аһылыга буолбут. Ол хара айыыга алаастыын атарахсыйан, Эбэлиин эстэн, киһи сүөһү үктэммэт сирэ буолбут эбит. Дьон да биирдэ эбит бултуу сылдьан ол сири тумнан ааһаллар үһү, били кэрэх тииттэн хатан хаһыы дуорайан тииттэри үрдүнэн кими эрэ көрдүүрдүү иһиллэн ааһар диэн былыр дьон кэпсэтэрин истиллэр этэ. Онон итинник кыылга түбэстэххитинэ олох тыыппат, киниттэн төһө кыалларынан куота, тэйэ сатыахтааххыт эбит.